‘Er waren in Mazesteyn twee kampen: bewoners en wooncorporatie. Nu is er meer vertrouwen over en weer.’

In gesprek met Anita Kornman, lokale welzijnspartner van Studio BRUIS

De wijk De Esch in Rotterdam telt 4.500 bewoners. Anita Kornman werkt als ouderenwerker voor de lokale welzijnsclub Stichting Super-Actief. Mazesteyn is een ouderencomplex van 140 sociale huurwoningen in De Esch.

Anita: ‘Mazesteyn was een stilliggende sociale samenleving met een recreatiezaal waar niets gebeurde. De activiteitencommissie was uit zijn ambt ontslagen door wooncorporatie Havensteder. Onder de bewoners leefde wel de behoefte om meer bij elkaar te komen, meer gezelligheid en het betrekken van eenzame mensen, maar er was geen vast verband. Onze welzijnsorganisatie was al in gesprek met de woningcorporatie om te overleggen, maar er was geen geld. Toen kwam vanuit de gemeente Rotterdam het project Vitale woongemeenschappen, onderdeel van het programma Ouderen wijzer. Via dit project werd Studio BRUIS aangetrokken om in Mazesteyn en andere plekken in te zetten.’

Studio BRUIS in de databank Effectieve sociale interventies

Studio BRUIS brengt een verandering op gang die tot een levendige en inspirerende woonomgeving in wooncomplexen voor senioren leidt. De mogelijkheden van bewoners vormen daarbij het uitgangspunt. De methode is ontwikkeld door ActivAge en gebaseerd op eerdere ervaringen met vernieuwingsprojecten waarin gemeenschapsvorming, vrijwillige inzet en de ontwikkeling van activiteiten voor en door senioren centraal staan.

Bewoners en professionals worden vanaf de start betrokken bij het project. De gemeenschap wordt van binnenuit en van onderop ontwikkeld, op basis van wensen en talenten van bewoners. Door zo te werken, ontwikkelen bewoners zelf hun gemeenschap. Er ontstaat motivatie en energie, er staan (verborgen) talenten op, er ontstaat een veelheid van contacten en lang gekoesterde wensen worden opgespoord om in vervulling te gaan.

Studio BRUIS laat bewoners op een andere manier kijken naar wonen en leven in het woongebouw; vanuit twee basisprincipes: diversiteit en democratie. Het seniorenwooncomplex is niet één gemeenschap met een alles bepalend bewonersbestuur, maar een verzameling van kleine, losse microgemeenschappen met eigen plannen die elkaar soms raken.

Lees meer over Studio Bruis in de databank Effectieve sociale interventies

Hoe werkt Studio BRUIS?

Anita: ‘Er worden zeven bijeenkomsten gehouden: een startbijeenkomst en zes gespreksbijeenkomsten. In Mazesteyn startten we met een kleine groep van 9 bewoners. We hebben samen het gehele traject doorlopen, ondanks dat het een uitdaging was in coronatijd. Soms zaten er enkele weken tussen de bijeenkomsten, door de lockdown.

In de gespreksronden ging het niet alleen over een thema, maar ook over persoonlijke dingen. Vanaf bijeenkomst 3 werden mensen opener over hun verleden, over hun ellende, over waar ze goed in zijn en wat ze willen. Daar haakten we dan een volgende keer op in. Zo kregen de mensen het gevoel dat ze gehoord werden.

Er is veel nieuwe energie ontstaan uit die 9 mensen. Er zijn diverse activiteiten gestart die zorgen voor het aantrekken van anderen. Zo is er elke week een koffieochtend waar gemiddeld zo’n 20 mensen zijn. We koersballen met 17 mensen. Er is een flexibele kring van zo’n 25 tot 28 mensen die regelmatig aanhaken. De groep van 9 is een soort activiteitencommissie geworden, maar dan zonder al het vergaderen en papierwerk van een commissie. Ze doen ieder iets waar ze goed in zijn. Er is een actieve app groep, die vooral in coronatijd erg nuttig was.

De bewoners doen zelf het beheer van de recreatiezaal, onder lichte begeleiding van Super-Actief. Wij hebben de sleutel, maar die gaat heel soepel van de een naar de ander. In het begin van de coronatijd wilde Havensteder de zaal nog dicht, maar tijdens de laatste lockdown mochten we openblijven en kregen de bewoners met elkaar de verantwoordelijkheid.’

Stichting Super-Actief heeft een eigen methode Wijksteun ontwikkeld. Deze methode is door Kees Penninx beschreven in een boek Wijksteun Super-Actief. Sociaal werk van hart tot hart.
Lees hier meer informatie.

Wat is de rol van sociaal werk?

‘Het is belangrijk om vanaf het begin bij het proces betrokken te zijn zodat we na het vertrek van Studio BRUIS het project kunnen continueren. Ook helpen we lijntjes te leggen voor bijvoorbeeld het inzamelen van geld voor een nieuwe activiteit. Een half jaar is te kort om als bewoner direct geheel zelfstandig door te gaan. Er moet altijd een professional op afroep beschikbaar zijn. Wij onderhouden de app groep. Deze wordt ingezet als er wordt gebruist: samen nieuwe ideeën bedenken. Aan de andere kant tonen we waardering en stellen we de bewoners in staat om bij ons hun hart luchten.

Als welzijnspartij zijn we gewend om te helpen activiteiten vorm te geven, maar laten we de uitvoering zo veel mogelijk over aan de bewoners. Ook de koffieochtenden worden door de bewoners gedraaid zonder ons. Zo af en toe lopen we binnen of bellen we met enkele bewoners.

Het is ook ons werk om mensen meer begrip voor elkaar te laten hebben

Deze neutrale rol die onze welzijnsorganisatie inneemt, vindt men fijn. Er zijn altijd bewoners die mopperen of minder geduld hebben met elkaar. Wij kunnen dan brandjes blussen of een andere invalshoek voorstellen. Het is ook ons werk om mensen meer begrip voor elkaar te laten hebben. Want ook in Mazesteyn wonen mensen met een rugzakje, bijvoorbeeld met psychische problemen. Er kan hierover angst ontstaan bij bewoners. Om dat te voorkomen, gaan we het gesprek aan over deze situatie. Zo zijn we ook daar de brug tussen bewoners. Als je uitstraalt dat iedereen wordt geaccepteerd en iedereen mee kan doen, dan geldt dat ook voor die ene bewoner die zich soms wat vreemd gedraagt.’

Hoe nu verder?

Anita: ‘Ook al bereiken we niet alle 140 huishoudens, we zijn tevreden over de mensen die wel komen. Bij het betrekken van nieuwe bewoners mag de woningcorporatie wel een grotere rol spelen. Wij kunnen door de AVG geen gegevens ontvangen van nieuwe bewoners. Het zou fijn zijn als de corporatie actiever de nieuwe bewoners begeleidt naar de sociale ‘kant’ van het gebouw.

Als Super-Actief willen we ook in de toekomst tijd vrijmaken voor Mazesteyn want onderhoud blijft nodig. Maar helaas zijn de uren erg beperkt: 1 uur per week. De regel ‘alles wat je energie geeft groeit’ geldt echt voor dit werk. Studio BRUIS jaagt aan en welzijnswerk zorgt voor continuering. Wij adviseren  om meerdere gebouwen in de portefeuille van het welzijnswerk te hebben. Bijvoorbeeld 8 uur per week en dan verspreid over 2 à 3 complexen. De ene week iets meer uren voor gebouw A als daar een activiteit is en de volgende week in gebouw C.‘

Tips voor Studio BRUIS?

Anita: ‘Studio BRUIS is een goede methode, maar de bijeenkomsten mogen iets korter. Deze waren nu ruim 2 uur en dat is soms te lang voor bewoners. Vanaf het begin is het belangrijk om als lokale partij aanwezig te zijn en een eenheid te vormen: wij van BRUIS. Ook werkt het goed om bij aanvang al te weten hoe je na de BRUIS periode verder gaat. Zijn er uren voor sociaal werk? Leg dat vast! Financiering blijft vaak een probleem. Misschien is het een idee om als woningcorporatie een welzijnswerker, voor een paar uur per week, toe te voegen aan het team?’