Buurtbemiddeling

Methodebeschrijving-Buurtbemiddeling.pdf 851.87 KB

Evaluatieonderzoeken naar buurtbemiddeling laten zien dat het een goed instrument is om burenruzies op te lossen. Ook lijkt het bij te dragen aan duurzaam herstel van normaal contact. Monitoring wijst uit dat buurtbemiddeling leidt tot hoge oplossingspercentages.

Doel

Het hoofddoel van Buurtbemiddeling is om (weer) een begin te maken met communicatie tussen buren, of om de vroegere contacten tussen mensen die in elkaars omgeving wonen te herstellen. Hiernaast zijn de belangrijkste doelstellingen van Buurtbemiddeling:

• het bevorderen van wederzijds respect
• het benoemen van gezamenlijke belangen
• het toewerken naar afspraken die voor beide partijen aanvaardbaar zijn

Doelgroep

De doelgroep van Buurtbemiddeling bestaat uit buren met irritaties of conflicten in de dagelijkse leefsfeer, die bereid zijn tot bemiddeling. Het gaat hierbij om situaties die te licht zijn voor formeel optreden door politie en justitie.

Aanpak

Bij Buurtbemiddeling gaan ruziënde partijen samen hun conflict oplossen onder leiding van twee bemiddelaars. Dat zijn vrijwilligers die daarvoor een speciale training hebben gevolgd. Nadat een aanmelding voor Buurtbemiddeling is ontvangen, houdt de coördinator een intakegesprek met de melder van de klacht. De coördinator bepaalt of de klacht geschikt is voor Buurtbemiddeling en selecteert vervolgens een team van twee bemiddelaars. Zij hebben een gesprek met de eerste partij en benaderen daarna de tweede partij om de andere kant van het verhaal te horen. Als beide partijen daartoe bereid zijn, vindt een bemiddelingsgesprek plaats op een neutrale locatie. Als het gesprek leidt tot concrete afspraken, worden deze vastgelegd in een intentieverklaring die door beide partijen wordt ondertekend. Na een aantal weken nemen de bemiddelaars contact op met de partijen om te horen of de situatie is verbeterd en of zij de afspraken naleven.

Uitvoerende organisaties

Vaak initiëren vertegenwoordigers van een lokale overheid en plaatselijke organisaties Buurtbemiddeling gezamenlijk. Zorg voor leefbaarheid, openbare orde en veiligheid in buurten en wijken valt immers onder hun verantwoordelijkheid (Van Lin, Keijsers, Stilting en Sjerps, 2003). De vier belangrijkste partijen in de initiatiefgroep van Buurtbemiddeling zijn doorgaans:

• de gemeente
• de politie
• een welzijnsorganisatie
• de woningcorporatie

Elk van deze vier partijen heeft een belang om mee te doen aan Buurtbemiddeling.

De interventie wordt inmiddels (in 2020) toegepast door buurtbemiddelingsorganisaties in 85% van de gemeenten in Nederland.

Onderzoek

Er hebben meerdere evaluatieonderzoeken plaats gevonden naar Buurtbemiddeling. De projectcoördinatoren van Buurtbemiddeling zijn over het algemeen erg positief over de effecten ervan. Zij vinden Buurtbemiddeling een goed instrument om burenruzies op te lossen. Verder merken zij de effecten van Buurtbemiddeling binnen hun organisatie, doordat zij minder werkdruk hebben en meer werkplezier. De bemiddelaars zelf hebben ook sterk de indruk dat hun inzet in veel gevallen leidt tot een verbetering van de relatie tussen betrokken partijen. Zij geven daarbij wel aan dat de resultaten van Buurtbemiddeling mede afhankelijk zijn van (snelle) doorverwijzing naar Buurtbemiddeling door organisaties als politie en woningbouwcorporaties. De bemiddelde buren vinden over het algemeen dat bemiddelaars beter burenruzies kunnen oplossen dan medewerkers van politie en corporaties. Zij zijn bovendien blij dat er iemand is die echt aandacht heeft voor hun problemen en dat ze hun hart kunnen luchten. Diverse bemiddelden geven aan dat er nu weer normaal contact is met hun buren.

Naar Buurtbemiddeling heeft een effectevaluatie zonder voormeting plaats gevonden (Peper et al., 1999). Hieruit blijkt dat burgers via Buurtbemiddeling in staat zijn hun ruzies op te lossen of tenminste te reduceren. Buurtbemiddeling heeft een oplossingspercentage tussen de 22 en 64%. Uit de benchmark 2008 (CCV, 2009) blijkt dat in een stad van 75.000 inwoners gemiddeld 89 zaken worden aangemeld. Hiervan is 76% van de zaken geschikt voor Buurtbemiddeling. 69% van de behandelde zaken is opgelost. De resterende 31% wordt niet gezien als een geslaagde bemiddeling (partijen zien weinig of geen verbetering). Van de behandelde zaken blijkt 21% van de oplossingen tot stand te zijn gekomen na de aparte bemiddelingsgesprekken, 27% van de oplossingen dient zich aan na het gezamenlijk bemiddelingsgesprek en ongeveer 20% van de opgeloste conflicten is reeds tijdens het intakegesprek met de coördinator opgelost.

Samenvatting werkzame elementen

De werkzame elementen van Buurtbemiddeling zijn:

• Buurtbemiddeling gebeurt voor en door bewoners.
• Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor de oplossing van een conflict.
• Een snelle vroegtijdige aanpak voorkomt escalatie.
• Eigen oplossingen zijn duurzamer dan opgelegde oplossingen.
• Deelname aan bemiddeling is vrijwillig, maar niet vrijblijvend.
• De buurtbemiddelaars zijn getrainde vrijwilligers die ‘horizontale’ (gelijkwaardige) communicatie - waarbij zo weinig mogelijk sprake is van machtsverhoudingen - mogelijk maken.
• De buurtbemiddelaars ondersteunen beide partijen in een conflict.
• De buurtbemiddelaars hebben tijd en aandacht voor het zoeken naar de achterliggende motieven en behoeften bij beide partijen.
• De buurtbemiddelaars werken aan een basis van waaruit een gemeenschappelijk belang en begrip kan ontstaan tussen bewoners.
• De bemiddelaars zijn neutraal, zij stellen zich onpartijdig op en geven geen oordeel.