In Nederland zijn 14 Werkplaatsen Sociaal Domein actief: regionale samenwerkingsverbanden van hogescholen en lectoraten, zorg- en welzijnsorganisaties en gemeenten. De Werkplaatsen richten zich tegelijkertijd op praktijkgericht onderzoek en het ontwikkelen van nieuwe werkvormen en methodes voor het sociale domein. Bijvoorbeeld om wijkbewoners meer te betrekken bij lokale initiatieven en het oplossen van problemen in de buurt. Of om samen met jongeren in kwetsbare situaties passende vormen van onderwijs en werk te vinden.

Zo zijn de Werkplaatsen unieke leer-, werk- en onderzoekgemeenschappen die investeren in ‘werkende’ oplossingen. Dat doen ze ‘integraal’ en dus vanuit uiteenlopende, soms lastig te verenigen perspectieven: de leefwereld van burgers, cliënten en vrijwilligers; het lokale beleid van gemeenten; de inzet van zorg- en welzijnsinstellingen; en de input vanuit onderwijs en onderzoek.

Vertrouwensrelaties tussen partners

Erna Hooghiemstra die het congres als voorzitter Werkplaatsen Sociaal Domein opent, vertelt aan de 150 deelnemers (zorg- en welzijnsprofessionals, onderzoekers, beleidsambtenaren en docenten/lectoren) hoe trots zij is op alles wat er sinds 2008 is opgebouwd. De afgelopen jaren is met succes geïnvesteerd in langdurige vertrouwensrelaties tussen partners voor wie samenwerken eerder niet vanzelfsprekend was.

Ook al hebben alle Werkplaatsen eigen regionale agenda’s, ze werken allemaal aan meer inclusie zodat kwetsbare burgers naar vermogen kunnen meedoen, constateert ze. ‘Met hun kennis kunnen Werkplaatsen écht iets betekenen voor de mensen om wie het uiteindelijk gaat. Maar er valt ook nog veel te doen.’ Vooruitkijkend pleit de voorzitter voor meer onderzoek, bijvoorbeeld om te bepalen welke ondersteuning burgers, vrijwilligers en professionals nodig hebben om stappen vooruit te maken.

Kijk naar reacties van deelnemers op het congres.

Harmen van Wijnen, bestuurslid van de Vereniging Hogescholen en bestuursvoorzitter van Christelijke Hogeschool Ede, kijkt in dit congres met een onderwijsbril naar het belang van de Werkplaatsen. In de Werkplaatsen Sociaal Domein kunnen studenten als professionals van de toekomst morele dilemma’s ontdekken, zodat ze daar vervolgens op kunnen reflecteren'.

Sociaal Werker van het Jaar Mariska Overgaag reflecteert vanuit de praktijk: 'In mijn werk zie ik hoe het merendeel van de vragen die bij ons binnenkomen financieel is gerelateerd. Daar wordt in de opleidingen te weinig aandacht aan besteed. Studenten weten daardoor niet wat ze daarmee aan moeten. In de Werkplaatsen krijgen ze de mogelijkheid om in de praktijk kennis te maken met dit soort vragen.'

'Door termen als 'de kwetsbare burger' worden mensen apart gezet, terwijl iedereen kwetsbare én krachtige kanten heeft'

Ilya Soffer - directeur van Ieder(in), de landelijke belangenorganisatie van mensen met een beperking – neemt als laatste spreker de optiek van cliënten en burgers voor haar rekening. Zij geeft aan hoe er vaak ondanks goede bedoelingen weinig van inclusie terecht komt. Door wetgeving en de ingewikkelde manier waarop onze zorg- en hulpverlening is georganiseerd. Maar ook door taal en het gebruik van termen zoals  ‘de kwetsbare burger’. Daarmee worden mensen apart gezet, terwijl iedereen kwetsbare én krachtige kanten heeft.