Hanny is actief voor Stichting Quiet, bekend geworden dankzij de glossy Quiet 500 en inmiddels actief in 13 gemeenten. Paul van Yperen ging in Tilburg op bezoek en sprak er met Hanny en Ralf Embrechts, medeoprichter en ambassadeur bij Quiet.

Ik ging steeds vaker en op een gegeven moment had ik zelf de koffiekan in handen

Afgelopen jaar kreeg je een brief van premier Rutte.

Hanny: ‘Dat was nadat Radio 1 Carola Schouten en mij interviewde over Prinsjesdag.’ 
Ralf: ‘Mevrouw Schouten zei: ‘Heeft premier Rutte de nieuwe Quiet 500 al gehad? Ik zit namelijk tijdens de beschouwingen twee dagen naast hem.’
Hanny: ‘Toen heb ik Carola twee exemplaren van het magazine meegegeven met een briefje erbij waarop ik snel mijn naam en adres had geschreven. Een paar weken later had ik opeens een persoonlijke brief van Rutte in mijn brievenbus.’ 
Ralf: ‘Dat was een mooie, persoonlijke brief waarin Rutte zijn waardering uitspreekt voor wat jij doet voor mensen in armoede. Tegelijkertijd legde hij nog even in twee zinnen uit wat het huidige kabinetsbeleid is en dat er twee miljard extra is vrijgemaakt.’
Hanny: ‘Dat was heel bijzonder.’
Ralf: ‘Terwijl Hanny niet op hem gestemd heeft.’
Hanny: ‘Nee. Dat was op Esmah Lahlah. Dat was niet zo moeilijk.’

Wat heeft Esmah betekend voor Tilburg?

Hanny: ‘Zij heeft echt haar nek uitgestoken, voor de mensen dingen aangepakt en laten zien: ‘Zo kan het ook, vanuit vertrouwen’. Daar zijn veel mensen in Tilburg haar dankbaar voor. Nu moet Den Haag en heel Nederland haar ook leren kennen zoals wij haar al jarenlang kennen. Niet alles lukt en dat hoeft ook niet, maar zij is er voor iedereen en zij staat naast je.’

De V van vertrouwen is een van jullie boodschappen.

Hanny: ‘Dat heb ik afgelopen november ook gezegd op het congres over bestaanszekerheid van Binnenlands Bestuur en Movisie. Door vertrouwen kan iemand groeien. Van vertrouwen word je gezond in je hoofd en kun je beter nadenken. Als ik continu moet bewijzen waarom ik in de bijstand zit en niet werk, waarom ik geen opleiding heb… Dat maakt mij zo klein en dat wil ik niet meer. En ja, ik heb nog steeds die uitkering, geen opleiding en nog steeds geen betaalde baan, maar van wat ik nu doe word ik zo groot! Dat gun ik iedereen. Dat merk ik ook in het belteam van Quiet. Dan bellen wij members (Quiet-leden) op: ‘U mag wat op komen halen, u mag een keer lekker gaan uit eten of u mag naar de kapper. En dan merk ik dat mensen - omdat ze mij aan de telefoon krijgen - ook hun persoonlijke verhalen makkelijker vertellen. Ik kan het probleem niet altijd meteen oplossen maar ik kan het wel doorgeven, dan pakken we het samen op met de juiste hulptroepen.’

Hoe heeft Quiet jouw leven veranderd?

Hanny: ‘180 graden. Als ik vroeger een brief over mijn uitkering kreeg ging die de la in. Ik wist toch wel wat erin stond en dat kon ik niet betalen. Ik verschuilde me ook wel achter de kinderen. Dan had ik een gesprek in het ziekenhuis of bij een begeleider op school en dan zei ik: ‘Daar heb ik geen tijd voor gehad.’ Dat was natuurlijk onzin, maar ik wilde dat mensen mij niet dom vonden. Dan zeiden ze: ‘Ik snap wel dat je het te druk had’ en dan was je er weer een maand vanaf. Eric Rugebregt van Quiet had mij lid gemaakt. Ik stond al drie keer voor de deur maar durfde niet naar binnen. De vierde keer heeft hij mij naar binnen getrokken.’

Waarom durfde je niet?

Hanny: ‘Dan wist ik al: ze vinden me dom want ik heb geen geld, want ik heb geen werk. Maar dat was helemaal niet zo! Je krijgt bij Quiet een kopje koffie met iets lekkers erbij en er wordt oprecht en belangstellend met je gesproken. Ik verwachtte de hele tijd een ‘maar’. Maar die kwam niet. Ik voelde me heel welkom. Ik ging steeds vaker en op een gegeven moment had ik zelf de koffiekan in handen en die heb ik niet meer losgelaten. Ik vind het zo fijn als je mensen voor de eerste keer ziet binnenlopen en ze mij herkennen. Daardoor ben ik een boei voor mensen.’
Ralf: ‘De gastvrouwen of heren bij Quiet hebben een antenne voor mensen die de eerste keer komen. Op dinsdag zitten hier bij de inloop pakweg 100 mensen. Als je dan de eerste keer komt nemen mensen als Hanny je mee naar een rustige plek, leggen uit wat Quiet is en doen een bakkie. Mensen hoeven dus niet meteen die grote groep in.’

Ralf, waarom ben je met Quiet gestart?  

Ralf: ‘In 2012 kwam schrijver A.H.J. Dautzenberg naar mij toe. We zijn allebei van origine Limburgers en hadden ooit samen een project in de wijk gedaan waarvoor hij een boekje had geschreven. Hij stelde voor om een parodie op de Quote 500 te maken, de Quiet 500 - niet over miljonairs maar over mensen in stille armoede. Hij heeft toen dichters en schrijvers uit zijn netwerk erbij gevraagd, en ik vormgevers en journalisten uit mijn netwerk. Ik heb wat geld geleend want de eerste Quiet werd niet gratis gedrukt. En toen zijn we een jaar in de meest foute kroegen gaan vergaderen. Zo hebben we in het geheim de eerste Quiet 500 gemaakt, een glossy met mooie fotografie en sterke, goed geschreven portretten. We wilden geen 144 pagina zieligheid, maar een kwinkslag, een wetenschappelijk artikel, een opinie, een column en parodie-advertenties. We hebben alle miljonairs uit de Quote 500 een brief gestuurd: “Kom als succesvolle ondernemer eens praten en ons helpen met zo’n schurend probleem als armoede. Heb je geen tijd dan mag je ook storten”. We lieten 6000 exemplaren drukken en lanceerden de Quiet op 27 oktober 2013 in een groot theater met dans en muziek. De benen hingen buiten! De week erna zat ik in alle televisieprogramma’s samen met een van de geportretteerden, Eric Rugebregt. De media dachten bij armoede aan die sloeber die op het station stond te bedelen, maar Eric liet bij Humberto Tan zien dat hij een trotse, Indische man uit de middenklasse is, zonder verslaving, zonder gat in zijn hand. In de bouwcrisis was hij van 3000 naar 780 euro per maand teruggegaan en uiteindelijk moest hij naar de Voedselbank. Hij dacht: “Ik veer wel weer terug.” Maar nee, op je 59ste ben je daar blijkbaar te oud voor. Na zijn verhaal werd de Quiet 500 uitgebreid besproken en even later waren de eerste 6000 exemplaren uitverkocht.’

Hoe reageerden de miljonairs?

Ralf: ‘Na drie weken kreeg ik een telefoontje van de heer Lips, directeur van Libema (eigenaar van pretparken als de Beekse Bergen). Hij kwam naar mijn pandje in Tilburg-West en we hebben een uur ademloos naar hem geluisterd. Hij had alle portretten gelezen en was erdoor geraakt. Hij vond dat als je in deze samenleving tot rijkdom bent gekomen dat dat je verplicht om iets terug te doen en vroeg ons: ‘Waar doen we mensen die in armoede leven een plezier mee? Moeten we geld geven? Wat kunnen we doen?’ Toen zijn we de mensen uit de Quiet 500 gaan vragen waarmee we hun situatie zouden kunnen verzachten. Mensen zeiden: ‘Ik zou zo graag eens uit eten willen. Ik zou een keer naar de kapper willen. Een keer naar de schouwburg. Een keer naar het voetballen. Ik wil weer meedoen, want armoede is bittere eenzaamheid. Je hele netwerk gaat naar de knoppen als je geen geld meer hebt. Je kunt niet meer naar een verjaardag want je kunt niets meenemen.’
Hanny vult aan: ‘Je mag soms wel komen maar je krijgt de boodschap erbij dat je geen cadeautje mee hoeft te nemen.”
Ralf: ‘Nog vernederender.’
Hanny: ‘Ga mee naar een terrasje. Dan betalen wij voor jou. Altijd dát erbij zeggen, dat doet zeer.’
Ralf: ‘We kwamen dus met een hele lijst terug bij meneer Lips. Mensen wilden eens een nieuw gor-dijn of tapijt. Ze wilden even iets in huis opgefrist hebben. Zo hadden we een hele lijst gemaakt en natuurlijk stonden bovenaan…’
Hanny: ‘De pretparken.’
Ralf: ‘Meneer Lips had gezegd: ‘Jullie mogen miljonairs vragen om geld, maar het MKB-bedrijfsleven moet je vragen om hun talenten. Dat zijn we gaan doen: bij restaurants, bij voetbalclub Willem II, bij de IJshockeyclub Tilburg Trappers, bij de Schouwburg. De directeur van de schouwburg zei: ‘Jullie krijgen voor iedere voorstelling kaartjes, dus niet alleen voor de voorstelling die nog niet zo hard loopt. En de mensen zitten gewoon in de zaal en niet op het derde balkon, dus je ziet niet dat de kaarten van Quiet komen.’

Ralf: ‘We werken bij Quiet met de vier V’s. De V van vertellen, de V van Verzachten met talloze geluksmomentjes. En de belangrijkste V is die van Versterken. Je ziet dat onze members elkaar versterken. We hebben hier een member als klusjesman die mensen even helpt, we hebben een matrassenactie waarbij mensen met een busje een nieuw matras krijgen en het bed in elkaar wordt gezet. Daar helpen members elkaar. Met alleen een uitje naar het voetballen of de schouwburg los je armoede niet op. Daar til je de mensen alleen even mee op en ben je dag erna wellicht die leukere papa of mama waardoor het in het gezin weer even goed gaat. We helpen elkaar ook met het zoeken van goede hulp bij schulden. Over dat versterken kan ik de hele dag vertellen; dat is zo mooi, zo goed’.

We zijn een soort satéprikker tussen andere armoede-initiatieven die er al zijn. Eén op de vijf mensen weet niet de hulp te vinden die nodig is. Als je het woord ‘Toeslag’ zegt worden mensen bang vanwege het kindertoeslagschandaal, maar hier helpen mensen elkaar met het aanvragen van de huurtoeslagen. Het voelt echt als een familie, de Quiet-familie.

We begonnen daarmee in Tilburg en afgelopen week is in Waalwijk de dertiende Quiet Community opgericht. Binnenkort komt Roermond, als veertiende stad. Ik ben erg trots op onze vrijwillige besturen, de members, de vrijwilligers en de medewerkers van alle Quiet Communities, die onze Quiet-beweging van onderop helpen versterken. Met alle 14 communities samen vormen we een steeds grotere beweging door heel het land, zeg maar een beweging van nieuwerwetse solidariteit, uitgaan van Vertrouwen; oh ja, dat is de vierde V. Dat spreekt voor zich.’

De laatste uitgave van de Quiet 500 is nog steeds te koop via quiet.nl; daar vind je ook meer info over de Quiet Communities, inspiratielezingen en het starten van een Quiet Community.

In het nummer van Movisies dat in april verschijnt staat het tweede deel van dit interview. Paul van Yperen interviewde Hanny eerder over de stofzuigeraffaire en haar bijzondere ontmoeting met premier Rutte.  

Foto's: MacSiers Imaging