Verbreding en toepassing van Natuurlijk, een netwerkcoach!

Netwerkversterking in Zwolle en Tilburg

Natuurlijk, een netwerkcoach! is een interventie die werkt aan het versterken van het sociale netwerk van mensen in kwetsbare situaties of omstandigheden, zodanig dat zij meer kwaliteit van leven en sociale steun ervaren. Ruim 50 organisaties verspreid over Nederland zetten deze methode in. Brenda Dreesen, coördinator informele zorg bij ContourdeTwern in Tilburg, en Monic Diks, coördinator informele zorg bij ZwolleDOET!, over hun ervaringen met de implementatie van de methode.

‘Wij hebben gekozen voor Natuurlijk een Netwerkcoach! (NeN!), omdat het mooi aansluit bij onze kernwaarde ‘samenredzaamheid’’, vertelt Brenda Dreesen. Zij heeft vanaf 2014 zo’n 13 collega’s en meer dan 60 vrijwilligers getraind in de methode. 'De methode is geen hogere wiskunde. Er zijn tien duidelijke stappen en de werkbladen zijn helder. Je kunt het naar eigen believen inzetten, het is gebruiksvriendelijk en laagdrempelig. Om netwerkcoach te worden hoef je niet persé een achtergrond in coaching te hebben. Mooi aan de methode is dat de coach ook praktische ondersteuning biedt.'

’Mensen zijn niet meer afhankelijk van een vrijwillig maatje’

Ook Monic Diks is enthousiast. Zij gelooft in het leggen van verbindingen. 'Netwerkversterking kan een antwoord zijn op de grote vraag naar maatjes. Het mooie is dat bij netwerkversterking mensen hun eigen kracht hervinden, je gaat uit van wat er kan. Mensen zijn daardoor niet meer afhankelijk van een vrijwillig maatje.'

Natuurlijk, een netwerkcoach!

In de methode NeN! coacht een getrainde vrijwillige netwerkcoach een cliënt in het herstellen, activeren, versterken, opbouwen of uitbreiden van het sociale netwerk. De aanpak bestaat uit tien stappen die flexibel kunnen worden ingezet en die verdeeld zijn over de drie fasen:

  • oriënteren
  • denken
  • doen

Er wordt onder andere gewerkt aan inzicht, zelfbeeld, het vergroten van zelfvertrouwen, en vaardigheden. Het coachingstraject duurt gemiddeld negen maanden. De coach en cliënt zien elkaar wekelijks of tweewekelijks gedurende anderhalf tot twee uur waarbij de cliënt de acties kiest en het tempo bepaalt. Het is een samenwerking waarbij de cliënt bepaalt wat hij wil bereiken en de netwerkcoach ondersteunend en stimulerend aanwezig is.

Verspreiding

Zo’n 55 organisaties zetten NeN! in. Voorbeelden van organisaties zijn:

  • organisaties die mantelzorgondersteuning en vrijwilligerszorg bieden
  • organisaties voor welzijn of sociaal maatschappelijk werk
  • enkele afdelingen van Humanitas, het Rode Kruis
  • zorgaanbieders, bijvoorbeeld in de verstandelijk gehandicaptenzorg en de ouderenzorg.

Deze organisaties stellen veelal een coördinator aan die verantwoordelijk is voor de koppeling tussen vrijwilliger en cliënt, en het werven, opleiden en begeleiden van de vrijwillige netwerkcoaches. De vereniging Mezzo is sinds 2009 eigenaar van de interventie en werkt aan de verspreiding, ontwikkeling en onderbouwing van de interventie op basis van praktijkervaringen en onderzoek. De verspreiding van de methode vindt plaats door het aanbieden van trainingen. Iedereen die de training volgt bij Mezzo, of andere samenwerkende partijen, kan de methode inzetten. Uit een kort gebruikersonderzoek door Mezzo blijkt dat er grote verschillen zijn in het gebruik van de methode. Zo volgen sommige organisaties nauwkeurig de methodiek terwijl andere alleen onderdelen ervan gebruiken. Verder zijn er organisaties die actief netwerkcoaches inzetten, maar zijn er ook organisaties waar de netwerkcoaching stil ligt omdat hun cliënten geen behoefte hier aan hebben.

Direct aan de slag met Natuurlijk, een netwerkcoach?

Naar interventie

Vragen om netwerkversterking?

ZwolleDoet! startte in 2012 samen met de gemeente Kampen een driejarig project gefinancierd door de provincie Overijssel om NeN! uit te rollen. Monic volgde bij Mezzo de ‘train-de-trainer’ en leidde 15 vrijwilligers op tot netwerkcoach. Waar ze niet op gerekend had, was dat het zo moeilijk was om commitment van hulpvragers te krijgen. 'Bij hulpvragers zit vaak een spanningsboog tussen wat je wilt en wat er niet is. Het valt niet mee om te erkennen dat je huidige sociale netwerk niet voorziet in je behoeften, en daar dan inderdaad iets aan durven veranderen. Die spanningsboog is kwetsbaar. Het is vaak makkelijker om niets te doen.' Het is in de drie jaar onvoldoende gelukt er een goed lopend project van te maken. Terugkijkend lijkt het alsof de tijd er nog niet rijp voor was. Ook Brenda geeft aan dat het moeilijk is om mensen te werven. 'Het lastige is dat mensen niet vragen om netwerkversterking. Meestal willen ze consumeren -  ze willen een maatje. Om dat om te buigen naar netwerkversterking is lastig, daar staan de meeste mensen nog niet meteen voor open. Netwerkversterking betekent namelijk ook naar jezelf durven kijken. Wat we wel steeds meer doen is dat we NeN! aanbieden aan hulpvragers die op de wachtlijst staan voor een maatje.”

’Het lastige is dat mensen niet vragen om netwerkversterking. Meestal willen ze consumeren -  ze willen een maatje’

Werken aan brede toepassing

Hoe dat probleem te tackelen? Zowel Monic als Brenda geloven sterk in de kracht van netwerkversterking en hebben er, los van elkaar, beiden voor gekozen hun collega’s bekend te maken met het gedachtegoed van NeN! en te werken aan een brede inbedding én toepassing van de methode. Monic traint januari 2017 al haar collega’s-coördinatoren. 'We geloven in de verbinding. Praktisch ervaart elke coördinator dat het versterken van het netwerk van de mensen waarmee we werken meerwaarde heeft. Het past bij de maatschappelijke ontwikkeling. De tijd is nu rijp.' Daarnaast worden alle vrijwilligers uitgenodigd een verkorte versie van de training te volgen. De structuur van de training is hetzelfde als de oorspronkelijke training. 'In de training onderzoeken deelnemers eerst het belang van hun eigen netwerk. Hoe zit het in je eigen leven? Eerst mensen raken en dan pas verder. Juist als vrijwilliger kun je dichterbij cliënten komen.' Het gevolg is dat zowel vrijwilligers als coördinatoren het vaker onderwerp van gesprek met hulpvragers maken. Monic: 'Collega’s die bekend zijn met de methodiek voeren een ander gesprek als ze mantelzorgers of hulpvragers aan de lijn hebben.'

Verspreiding en implementatie van interventies

In de praktijk blijkt het niet altijd eenvoudig een bestaande aanpak verder uit te rollen. Waarom lukt het bepaalde organisaties wel om interventies succesvol te verspreiden en te implementeren? Kunnen we leren van hun ervaringen? In een artikelenreeks nemen we verschillende interventies onder de loep. Dit artikel is het tweede deel in de reeks. Lees ook het eerste deel over Resto vanHarte. De interventies staan beschreven in de databank Effectieve sociale interventies. Movisie is daarnaast bezig met het ontwikkelen van een quickscan, die organisaties kan helpen bij het schrijven van een implementatieplan.

Door de netwerkbril kijken

Ook Brenda biedt een lightversie van een dagdeel aan alle vrijwilligers aan, zodat ze leren door de netwerkbril te kijken. NeN! wordt zo bedekt ingezet als antwoord op een vraag die vaak niet expliciet gesteld wordt. Of zoals een vrijwillig maatje tegen Brenda zei: 'Je leert anders kijken en uitgaan van kwaliteiten. Kwaliteiten en positief benaderen.' Daarnaast leeft bij Brenda de ambitie om collectieve trajecten netwerkversterking aan te bieden. 'Hopelijk helpt dat ook om mensen te bereiken. Een sociaal werker kan dat aan een groepje van vijf tot zes mensen aanbieden. Het delen van ervaringen kan versterkend werken. We moeten niet vergeten dat we met een kwetsbare doelgroep werken.' Monic: 'De methodiek is heel geschikt om per onderdeel in te zetten en hoeft niet in zijn geheel doorlopen te worden. Als een cliënt er oren naar heeft, kan er met (delen van) de methodiek gewerkt worden. Zo kan een vrijwilliger maatwerk bieden. En om niet het accent op coaching te leggen, noemen we de vrijwilligers nu ook wel een netwerkmaatje.'

Het delen van ervaringen kan versterkend werken. We moeten niet vergeten dat we met een kwetsbare doelgroep werken

Ondersteuning en ontwikkeling gaan hand in hand

Praktijkervaringen worden onder andere opgehaald tijdens intervisie en netwerkbijeenkomsten die Mezzo regelmatig organiseert voor de (lid)organisaties en de coaches die met NeN! werken. Mariët Crama, die vanuit Mezzo verantwoordelijk is voor NeN!: 'De netwerkbijeenkomsten zijn de momenten dat wij de vinger aan de pols houden. Er wordt met elkaar gereflecteerd. Vanuit Mezzo geven we resultaten van onderzoek terug en presenteren we nieuwe producten, de coördinatoren bieden ons inzicht in de praktijk. Dat is heel waardevol voor beide partijen.' De ervaringen en het onderzoek vertaalt Mezzo in nieuwe NeN!-producten die beter aansluiten bij de praktijk.

Nieuwe producten van Natuurlijk, een netwerkcoach!

Er is een leerlijn bestaande uit een:

  • webinar
  • basistraining NeN!
  • train-de-trainer NeN!
  • verkorte NeN! Training
  • netwerkbijeenkomsten
  • intervisie
  • e-learning module

De e-learningmodule is tijdens de laatste netwerkbijeenkomst gepresenteerd en sluit mooi aan bij de hierboven geschetste lokale ontwikkelingen waarin de behoefte aan een ‘light-versie’ naar voren komt. Brenda: 'Die e-module met theorie, achtergrond en een casus is heel fijn, die kunnen mensen zelf volgen. Hierdoor blijft in de training veel meer tijd over om te oefenen met vaardigheden.'

Meer weten over het implementeren van interventies? Bekijk het webinar Leer interventies implementeren met succes in de Movisieacademie.

Bekijk webinar

 

Meer informatie?