Verbind Nederlanders en nieuwkomers door kunst en cultuur

’Vluchtelingen willen geen vluchteling blijven’

De jonge Syriër Amer Alomari is ervan overtuigd: kunst en cultuur helpen om verschillende groepen met elkaar te verbinden. Activiteiten met theater, film en muziek vergroten begrip en acceptatie en versnellen de integratie van nieuwkomers. Maar dan vooral door projecten voor Nederlanders en vluchtelingen samen.

De 24-jarige Amer Alomari heeft veel ervaring in theater, film en muziek en zit vol ambities. Ambitie om met kunst en cultuur mensen bij elkaar te brengen. Ambitie om een film te maken over het leven in Syrië. Ambitie om zelf, net als ieder ander, mee te doen in de maatschappij. Niet als vluchteling, maar gewoon als burger van de Nederlandse samenleving.

Liever geen speciale projecten

Nu er relatief veel vluchtelingen naar Nederland komen, worden er allerlei projecten en activiteiten speciaal voor vluchtelingen opgezet. Volgens Amer zijn nieuwkomers uiteraard dankbaar voor alle hulp die wordt geboden, maar er is ook angst bij de nieuwkomers dat dit weerstand oproept. Amer: ‘Vluchtelingen willen geen vluchteling blijven, maar we willen een veilige en goede toekomst. Eigenlijk willen we zo snel mogelijk af van het label ‘vluchteling’ en als volwaardig burger in de samenleving meedraaien. Hoewel specifieke projecten voor vluchtelingen voor een warm welkom zorgen, hebben we het liefst dat er wordt geïnvesteerd in de toekomst van Nederland voor iedereen. Die investering helpt Nederlanders, maar ook ons als nieuwkomer.’ Amer heeft van de Nederlandse overheid een status gekregen, een huis en een goed leven, nu wil hij iets terug doen.

Frisse blik op de Nederlandse samenleving

In Nederland leven mensen van diverse culturele en sociale achtergronden dicht op elkaar. Samenleven vraagt om afstemming en aansluiting. Volgens Amer doen Nederlanders dit vooral door veel met elkaar te praten. Amer: ’Als vluchteling heb je vaak een frisse blik en je hebt ervaringen en kennis die veel Nederlanders niet hebben. Nieuwkomers kijken anders dan Nederlanders. Ze zien, horen en voelen veel en kunnen vernieuwing brengen. Ze kunnen hierdoor een bijdrage leveren aan een sterke samenleving. Een probleem is echter dat vluchtelingen vaak nog niet goed genoeg Nederlands spreken en dat maakt het lastig voor hen om ideeën te uiten.’ Amer wil laten zien wat hij te bieden heeft door met anderen kunst en theater te maken. ‘Via kunst en cultuur is alles bespreekbaar; je eigen historie, je verhaal, maar ook thema’s als radicalisering of integratie.’

'We willen we zo snel mogelijk af van het label "vluchteling" en als volwaardig burger meedraaien'

Uitwisseling zonder woorden

Vaak zijn vluchtelingen goed opgeleid en hebben zij veel werkervaring die onbenut blijft, omdat diploma’s hier niet rechtsgeldig zijn of omdat deze in het land van herkomst zijn achtergelaten. Theater, film of muziek kunnen een belangrijke rol spelen in het uitwisselen van kennis en ervaring en in het werken aan een gezamenlijke toekomst. De kracht van theater, film en muziek zit in het feit dat ze de echte mens laten zien. Wie is de man die tegenover mij staat? Wat houdt hem bezig? Wat wil hij mij vertellen? Met theater kun je verhalen delen, gesprekken openen en gevoelens uiten. Door het uitbeelden van een verhaal begrijpen anderen beter wat je nodig hebt of wat je kunt bieden. Het geeft mensen de mogelijkheid om ideeën en gedachten te laten zien die zij met gesproken taal niet duidelijk kunnen maken. Je hebt er geen woorden bij nodig, alleen elkaar.

Hoe zet je kunst en cultuur in om groepen te verbinden?

Heel simpel, volgens Amer: ‘Gewoon gaan doen. Een paar jaar geleden nam ik in Jordanië het initiatief om mensen in gesprek te brengen via theater, film en muziek. Binnen twee weken kon ik van start en in korte tijd hadden 200 mensen zich aangesloten bij het initiatief.’ Voor Amer is het ongelooflijk dat in Nederland mensen een half jaar werken aan een theaterstuk dat één keer wordt opgevoerd. Dat mensen soms maanden moeten wachten op een subsidie en dat je als initiatiefnemer niet degene te spreken krijgt die de subsidie verstrekt. Hij zou graag zien dat de focus ligt op de uitvoering van een goed plan in plaats van het voldoen aan de ingewikkelde aanvragen en regels. Er kan, volgens Amer, veel meer van de grond komen, met veel minder gedoe.

In 1 dag 1000 vrijwilligers op de been
Amer is ervan overtuigd dat het makkelijker kan. Hij noemt het voorbeeld van de facebookpagina voor vluchtelingen in Nederland. De groep heeft 11.000 leden. Via deze site had Amer in één dag meer dan 1000 vrijwilligers op de been om bloemen uit te delen op straat om Nederland te bedanken voor de gastvrijheid.

Lees ook het artikel 'Kunstprojecten met vluchtelingen, wat hebben zij er aan?' op de site van Kennisplatform Integratie & Samenleving.