Outcome zichtbaar maken van je bewonersinitiatief
Bewonersinitiatieven willen hun maatschappelijke en financiële waarde zichtbaar maken. Om zelf te leren en verbeteren of om zich te verantwoorden richting buurtbewoners, gemeente of fondsen. Movisie, Zorgbelang Inclusief en verschillende bewonersinitiatieven gingen in een digitale leerkring samen aan de slag. Hoe maak je de outcome van je bewonersinitiatief zichtbaar?
In 2021 organiseerde Movisie samen met Zorgbelang Inclusief drie bijeenkomsten over het zichtbaar maken van de outcome van bewonersinitiatieven. Met zes initiatieven werkten we aan een veranderverhaal om meer inzicht te krijgen in de effecten van hun initiatief. Welke stappen doorloop je om je waarde zichtbaar te maken? Hoe gaat het opstellen van een veranderverhaal in de praktijk? Wat levert dit proces de initiatieven op?
Effecten zichtbaar maken
Om je outcome als initiatief zichtbaar te maken doorloop je drie stappen:
- Je begint met het opstellen van een veranderverhaal. In een veranderverhaal beschrijf je de situatie die je wilt aanpakken en de activiteiten waarmee je dat doel wilt bereiken. Dit is een basis om de effecten van je initiatief zichtbaar te maken.
- Vervolgens ga je aan de slag met indicatoren en tools om te meten in welke mate je doelen behaald worden. Wat zijn passende indicatoren voor jouw doelstellingen en welke tools kun je gebruiken om deze te meten?
- Tot slot eindig je met het interpreteren van de resultaten. Cijfers en verhalen staan niet op zichzelf. Samen met deelnemers, vrijwilligers, gemeenteambtenaren en andere betrokkenen de cijfers en verhalen verhelderen geeft meer inzicht.
Als je meer wilt lezen over deze stappen, lees dan verder in de brochure: Effecten zichtbaar maken: handreiking voor bewonersinitiatieven.
In de volgende kaders worden vier initiatieven die deelnamen aan de leerkring uitgelicht. Wie zijn deze initiatieven en hoe en waarom zijn zij in de leerkring aan de slag gegaan met het zichtbaar maken van hun outcome? Welke lessen kun je hieruit trekken?
Voorbeeld 1: Yes, U Matter
Yes, U Matter! wil een jongerenhome in Landgraaf realiseren waar je samen kan chillen en andere toffe dingen kunt ondernemen. Waar je gewoon jezelf mag zijn, erbij hoort en waar je ertoe doet. De stichting heeft 3 doelen: 1. Jongeren serieus nemen en laten ervaren dat ze erbij horen en ertoe doen 2. Een leuke en veilige plek bieden die jongeren uitdaagt om hun grenzen te verleggen en 3. Verbinding creëren tussen jongeren en de mensen in hun directe en indirecte omgeving. Hierdoor ontstaat begrip, respect en waardering voor de jongeren. Een goede basis om door te groeien. Om deze groei te realiseren willen ze buurtactiviteiten en evenementen opzetten: bedacht en georganiseerd door jongeren.
Yes, U Matter ging aan de slag met het veranderverhaal om naar de gemeente duidelijk te maken: ‘Wij willen jullie ondersteunen; een meerwaarde zijn voor de gemeenschap. Niet vanuit concurrentie, maar in samenwerking’.
Voorbeeld 2: Buurvrouw en Buurvrouw
De Buurvrouw&Buurvrouw Bus (BBB) is een initiatief met als doel: het (her)ontdekken van de waarde in de rol en functie van de Buurvrouw. "Buurvrouw" is een eretitel. Ze bedoelen daar ook Buurmannen, Buurmensen, Buurjongens en Buurmeisjes mee. De kracht van de acties komt uit de mienskip (samenleving). Ze zijn op zoek naar de wederkerigheid.
De BBB bestaat uit verschillende onderdelen. Een daarvan is de Buurvrouw&Buurvrouw Bus. Deze rijdt (bijna) elke dag een vaste route door gemeente Leeuwarden. Bij de vaste haltes kun je spullen halen en brengen. Zo ook een kopje koffie. Buurmensen organiseren daarnaast zelf ludieke acties zoals een pannenkoekenfeest en een clean-up-day. De Boodschappenkast is een verlengde service van de bus. Deze levert tijdelijk een boodschappentas met levensmiddelen, ter overbrugging van een procedure voor een uitkering of Voedselbank. Ook zijn er kookteams, een buurtwinkel een buurtkoelkast en een café.
Voor de BBB was de grootste meerwaarde van deelname aan de leerkring het horen hoe ander initiatieven bezig zijn en hun problemen oplossen. Dit werkte inspirerend. Samen met de andere initiatieven zocht BBB naar focus. ‘Wat is voor ons belangrijk?’
Brengt structuur
Door bewust aan de slag te gaan met outcome, krijgt het doel en de aanpak van de initiatieven meer structuur. Zo hielp het veranderverhaal de initiatiefneemster van Yes, U Matter om de resultaten van haar initiatief te categoriseren. Wat is een activiteit, wat is een doel en wat is een hoger doel? Ook werd door het veranderverhaal duidelijk hoe de activiteiten van Yes, U Matter zich verhouden tot de aanpak van bijvoorbeeld de welzijnsorganisatie in de wijk. Door het samenwerken met de andere initiatieven werd zichtbaar dat alle initiatieven worstelen met de samenwerking met instanties. Dit ziet Yes, U Matter als aansporing om door te gaan en kansen te grijpen.
Initiatiefnemer van Yes, U Matter legt uit waar zij de aangereikte tools zoals de vragenlijsten en narratieve methoden heeft gebruikt: ’De tools hebben mij geholpen om een veranderverhaal en presentatie voor crowdfunding op te zetten voor het sociaal pension van Yes, U Matter. Het gaf me structuur, inzicht en sturing om zo de visie en missie van Yes, U Matter concreet te maken’.
Ook de initiatiefneemster van BBB heeft meer structuur aangebracht. Dit gebeurde door het stellen van vragen als: ‘Wat is nu echt belangrijk?’ en ‘Wat is het effect?’. ’Hiervoor was ik altijd aan het zoeken hoe ik nou kort en bondig kan verwoorden wat Buurvrouw en Buurvrouw doet. We doen namelijk zoveel’ vertelt de initiatiefneemster van BBB. Dankzij de leerkring heeft ze nu slechts 2 minuten nodig om uit te leggen wat BBB doet.
Voorbeeld 3: Fietsmaatjes Borne
Fietsmaatjes Borne is bedoeld voor mensen die graag fietsen, maar dit niet meer alleen willen of kunnen. Een fietsgast fiets samen met een fietsvrijwilliger op een duo-fiets met elektrische trapondersteuning. Samen worden zij fietsmaatjes.
Het opstellen van een veranderverhaal heeft fietsmaatjes Borne geholpen om een basis te leggen aan hun initiatief. In hun veranderverhaal is aandacht voor 3 hoofdvragen: 1. Wat doen we precies met onze duo-fiets? 2. Wat zijn de effecten voor de gasten, vrijwilligers en mantelzorgers met wie we werken? 3. Hoe gaan we deze effecten meten? Een initiatiefnemer legt uit: ‘We gingen met elkaar in gesprek over wat ons effect is. En wat is een bijeffect? Wat is onze output en wat is het hogere doel waar we aan werken?’. Ze hebben lang gepuzzeld om hun impact claim te formuleren. Door feedback in de leerkring is hun impact claim: “Fietsmaatjes Borne maakt mensen blij”. Dit is nu de missie.
De initiatiefnemers van Fietsmaatjes Borne vonden het belangrijk om met het veranderverhaal aan de slag te gaan in een leerkring. Juist het samen uitwisselen met andere initiatieven, horen waar zij tegen aanlopen, vonden zij waardevol. Ook werkte de leerkring als een stok achter de deur, om nu echt aan de slag te gaan met hun outcome. Initiatiefnemer van Fietsmaatjes Borne zegt hierover ‘De open vraagstelling van anderen hielp mij. Ook de woorden die je zelf kiest om te duiden waar je mee bezig bent scherpt enorm aan’.
Woordkeuze
In het proces van outcome zichtbaar maken ging het vaak over de zoektocht naar de juiste woorden. Met welke woorden beschrijf je jouw initiatief? Voor BBB is de zoektocht naar eigen woorden belangrijk. Zo kwam het idee boven drijven om een filmpje op te nemen, waarin iedere buurvrouw zelf vertelt wat hij of zij doet in de rol van buurvrouw. Op deze manier proberen ze de diversiteit van de acties, activiteiten en buurmensen weer te geven.
Fietsmaatjes Borne ging door het veranderverhaal nadenken over de vraag: welke woorden gebruik je voor welke stakeholders? ‘Ons uitgangspunt is om vooral de mensen waar het om gaat te laten vertellen. We willen vervolgens hun woorden gebruiken in sponsor-, beleidsplannen of folders’, ambieert de initiatiefnemer van Fietsmaatje Borne. Het veranderverhaal is opgesteld vanuit de ogen van de gasten, vrijwilligers en mantelzorgers. ’Door Fietsmaatjes Borne komen gasten op plekken waar ze zonder fietsmaatje niet kunnen komen en ontmoeten andere mensen. Hierdoor ervaren de gasten minder eenzaamheidsgevoelens’, vertelt initiatiefnemer Fietsmaatjes Borne. Het helpt om in subsidieaanvragen deze redenatie op te nemen, aangezien het verminderen van eenzaamheid hoog op de politieke agenda staat.
Voorbeeld 4: Leusden ZeT
Leusden ZeT is de wijkvereniging van Leusden Zuid en de Tabaksteeg. Leusden ZeT brengt activiteiten in de wijk en ondersteunt deze. Er zijn 12 bewonersinitiatieven actief, zoals het TECHlab, Schoon Maximaplein, een wekelijkse koffieochtend, het Brei- en Haakcafe, de ruilboekenkast en de Wandelclub. Ook is er een krantje: de Leusder gaZeT en behartigt Leusden ZeT de belangen van wijkbewoners als het gaat om voorzieningen en wijkinitiatieven.
Een van de initiatiefnemers van Leusden ZeT was nieuwsgierig naar de impact die wordt gemaakt met de wijkvereniging. Het hogere doel van Leusden ZeT is het creëren van een fijne leefomgeving. In de breedste zin van het woord: sociale contacten, een fijne omgang met elkaar en met de ruimte. De initiatiefnemer van Leusden ZeT nam deel aan de leerkring. Via haar komen de inzichten bij de andere actieve bewoners terecht om uiteindelijk te delen met de gemeente en andere partijen betrokken bij het gebouw. Op dit moment staat er een sessie met het bestuur op de planning om samen verder te praten over indicatoren die hun waarde inzichtelijk kunnen maken.
Elk initiatief is aan de slag gegaan met de vragen: Wie is je doelgroep en welke activiteiten organiseer je voor hen? En wat levert dit hen op? Leusden ZeT begon met het kijken naar de doelgroep en activiteiten. Vervolgens keken zij naar de effecten en de impact. Dit hielp met het bepalen welke hoe nieuwe activiteiten werkelijk passen bij de doelen van de vereniging.
Het zichtbaar maken van outcome heeft de initiatieven meer structuur gebracht in hun doel en aanpak. Daarnaast stimuleerde het de zoektocht naar eigen woorden en werd duidelijk wat welke activiteit precies voor je doelgroep betekent.
Elke deelnemer van de leerkring startte met de intentie om de waarde van zijn of haar initiatief zichtbaar te maken. De uitkomst was voor elk initiatief anders. Waar het voor Fietsmaatjes Borne en Yes U Matter een concreet veranderverhaal werd, was het voor de Buurvrouw en Buurvrouw Bus een filmpje. Leusden ZeT is de stakeholders aan het mobiliseren om samen aan de slag te gaan met het veranderverhaal. Alle initiatieven vonden het waardevol om met elkaar samen aan het veranderverhaal te werken. Volgend jaar komen we daarom nog eens samen.
