Ruim tweehonderd mensen zijn afgekomen op de uitreiking van de vierde Participatieprijs. Pieter Hilhorst is voorzitter van de jury én presentator van de dag. Hij heet alle aanwezigen welkom, maar is nauwelijks begonnen met te vertellen hoe het programma eruit ziet of hij wordt pardoes omvergereden door de bestuurster van een elektrische rolstoel. Na een aanvankelijk schrikreactie, reageert Hilhorst ad rem op het incident: ‘Dit is wat er vaak gebeurt met ervaringsdeskundigheid, ze botst met de gevestigde orde.’

‘Ervaringsdeskundigheid botst met de gevestigde orde’

Veel beleid mist doel

Hilhorst wijst erop dat veel beleid zijn doel mist. ‘Het is gebaseerd op veronderstellingen die niet overeenstemmen met de praktijk van alledag. De vraag is dan ook hoe we de kansen en mogelijkheden van ervaringsdeskundigheid kunnen benutten om die kloof te overbruggen.’ Op die vraag gaan Sonja Visser van Zelfregiecentrum Venlo, Dienke Boertien van Phrenos, trainer / ervaringsdeskundige hulpverlener Mannus Boote en wethouder Oetra Gopal in.

Uit het leven gegrepen, wordt goed begrepen

De vier deelnemers introduceren zichzelf met een quote. Oetra Gopal, wethouder in Hoogezand Sappemeer, begint met de quote: 'uit het leven gegrepen, wordt goed begrepen'. Ze legt uit: ‘Een paar weken geleden deed ik mee aan een theatervoorstelling gebaseerd op mijn persoonlijke verhaal over gedwongen huwelijk, gemeenschapsdrang en huiselijk geweld. Na de voorstelling kwamen mensen naar me toe en begonnen spontaan hun verhaal te vertellen. Ze voelden zich begrepen.’

‘Beleid moet niet gaan om procedures, protocollen of beleidsterreinen, maar om mensen’

De les die volgens de wethouder hieruit getrokken kan worden, is dat ‘beleid niet om procedures, protocollen, beleidsterreinen of andere etiketten zou moeten gaan, maar om de leefwereld van de mensen. Dat betekent dat politici en bestuurders moeten kijken naar wat de individuele mens past, en dat is iets wat hij zelf, vanuit zijn eigen ervaring, het beste kan vertellen.’

Volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving

Sonja Visser uit Venlo heeft een wat lastiger bekkende quote: ambulantisering kan niet zonder een goed participatie- en herstelpallet in de wijk. Visser zegt dat de meeste hulpbehoevenden in het sociale domein (94%) vooral willen weten hoe ze volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving. Vandaag wordt hopelijk zichtbaar dat er tal van goede initiatieven zijn waar mensen terecht kunnen met vragen zoals: hoe kom ik tot mijn recht, hoe doe ik mee, en hoe kan ik het gevoel krijgen dat ik ertoe doe.’

‘Een zorg die zich op die vragen oriënteert, kan niet zonder algemene en voor iedereen toegankelijke mogelijkheden om mensen te ontmoeten, om betekenisvolle activiteiten te verrichten en om te groeien.'

De inzet van ervaringsdeskundigheid is noodzaak

De quote van Dienke Boertien van Phrenos ligt beter in het gehoor: 'de inzet van ervaringsdeskundigheid is noodzaak'. Ze vertelt: ‘Toen mijn leven in chaos ten onder dreigde te gaan, kreeg ik tal van goede adviezen, maar ze boden me geen uitweg, de wanorde werd er alleen maar groter door. Dat ik de weg naar mezelf toch terug vond, heb ik te danken aan een fantastische zelfhulpgroep. De leden daarvan leefden voor hoe je dat doet, jezelf terugvinden. Voorleven is wat mij betreft de essentie van ervaringsdeskundigheid.’

Ik zou geen uitzondering moeten zijn

Mannus Boote ten slotte heeft een hoogstpersoonlijke quote: 'ik zou geen uitzondering moeten zijn'. ‘Ik heb me als homojongere in een dorp altijd buitengesloten gevoeld, ook in het gezin was ik een uitzondering, daardoor ben ik uit huis geplaatst. Maar mijn uitzonderingspositie slaat vooral op het nu: ik ben de enige ervaringsdeskundige in een multidisciplinair team met hulpverleners. De enige dus die geleerd heeft om zijn ervaringen bij de hulpverlening in te zetten. Verder ben ik een uitzondering omdat ik er betaald werk aan heb, terwijl de meeste ervaringsdeskundigen heel hard werken voor niet meer dan een boekenbon. Dat zou anders moeten. Wat hoopvol stemt, is dat gemeenten steeds meer geld beschikbaar stellen om ervaringsdeskundigen naar behoren te belonen.’

De panelleden zijn het er unaniem over eens dat er een verschil is tussen ervaring hebben en ervaringsdeskundigheid. Boote omschrijft het verschil kort en bondig: ‘Iedereen heeft ervaringen, maar pas als je die ‘praktische kennis’ op een goede manier weet in te zetten ten behoeve van de ander ben je ervaringsdeskundig.’

Lees een uitgebreid verslag van de hele bijeenkomst.

Meer informatie

Ga naar www.movisie.nl/participatieprijs of volg ons op Twitter: @Movisie en #deskundigdoorervaring of Facebook. Artikelen, publicaties en praktijkvoorbeelden rondom ervaringsdeskundigheid heeft Movisie verzameld op www.movisie.nl/ervaringsdeskundigheid.

Foto's: MacSiers Fotografie