Gemeenten en handhaving arbeidsverplichtingen: tussen wil en wet

Vorige week kwam een kritisch rapport van de Inspectie SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) in het nieuws. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Participatiewet, maar gaan te verschillend om met het hanteren van arbeidsverplichtingen voor mensen met een arbeidsbeperking. Daarmee komt de rechtsgelijkheid in het geding, zegt de Inspectie SZW. Gemeenten geven aan dat zij de handhaving van de arbeidsverplichtingen lastig uitvoerbaar vinden. Ze hebben bezwaar tegen de sancties die zij hun cliënten wettelijk moeten opleggen.

Gemeenten verschillen sterk in de manier waarop ze de arbeidstoeleiding voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt organiseren. Bekijk het rapport van de Inspectie SZW. Sommige gemeenten kijken in de volle breedte naar participatie en betrekken ook vrijwilligerswerk en dagbesteding in dit proces. Ook de wijze waarop dit georganiseerd is verschilt sterk:

  • in de wijk (in sociale wijkteams),
  • centraal (bijvoorbeeld op een werkplein),
  • regionaal (bijvoorbeeld met een regionale sociale dienst)

Onderzoek arbeidstoeleiding in vijf gemeenten

Gelukkig is het voor het resultaat niet bepalend, concludeerden Divosa en Movisie onlangs op basis van het vergelijkend onderzoek ‘De kracht van congruente keuzes en kaders in vijf gemeenten’. Om mensen goed naar werk of participatie toe te kunnen leiden, is het cruciaal dat de gemeente haar beleid en aanpak op alle niveaus goed doordenkt en congruent organiseert en faciliteert. De kracht van succesvolle arbeidstoeleiding schuilt meer in de samenhang tussen beleid, management en uitvoering, dan in de organisatievorm.

Download publicatie

Verandertrajecten rondom Participatiewet en Wmo

Movisie begeleidt een aantal gemeenten bij verandertrajecten rondom de Participatiewet en de Wmo (o.a. Ede, Harderwijk, de Noordoostpolder, Smallingerland, Ooststellingwerf, Weststellingwerf en Oosterwolde). We doen deze participatietrajecten bij voorkeur samen met bestuurders, aanbieders, sociale ondernemers, zorg- en welzijnsinstellingen en cliënten. Het is altijd weer een zoektocht naar de beste manier om dit lokaal te organiseren, mensen en partijen te verbinden.

Sleutel tot succes: de integrale aanpak

De sleutel tot succes blijkt toch iedere keer weer de integrale aanpak, waarbij de burger centraal staat. Wanneer we kijken naar de vele facetten waar het individu mee te maken heeft, de leefwereld centraal staat, en alles logisch in elkaar valt (congruent), dan kunnen we de juiste stappen zetten op weg naar participatie van de burger. Vaak gebruiken we hier vanuit Movisie ook het Participatiewiel bij, een middel waarmee je inzicht krijgt welke partijen er betrokken zijn en hoe de verbindingen lopen. Ook hier staat de persoon centraal. Confronterend ook, omdat dit aangeeft dat uniformiteit en toetsing op juridisch niveau niet werkt, maar maatwerk wel: van gelijkheid naar ieder het zijne, zoals Piet Hein Donner, vice-president van de Raad van State in zijn rede tijdens het Divosa Voorjaarscongres 2016 al aangaf.

De kracht van succesvolle arbeidstoeleiding schuilt meer in de samenhang tussen beleid, management en uitvoering, dan in de organisatievorm

Wat kan helpen, is dat we alle kennis die we met elkaar opdoen, de experimenten, het vallen en opstaan, de successen, met elkaar delen. Zodat we van elkaar kunnen leren en ieder het zijne kunnen geven.