‘Ervaringsdeskundigen worden vaak niet als volwaardig teamlid behandeld’

‘Jongeren in de jeugdhulp geven al jaren aan dat zij graag ervaringsdeskundigen in de hulp willen tegenkomen. Jongeren die hetzelfde als zij hebben meegemaakt, hen begrijpen en een goed voorbeeld voor ze kunnen zijn door te laten zien dat je er ondanks een ‘klote jeugd’ toch uit kan komen.’ Ben Schelleman (VVvE) en Fietje Schelling (ExpEx), beiden lid van de partnergroep van de vierde Movisie Participatieprijs, spraken met Jelle Guijt over het belang van erkenning van ervaringsdeskundigen en de meerwaarde van ervaringsdeskundigen in de jeugdhulp.

Wie zijn jullie en wat doen jullie met ervaringsdeskundigheid?

Ben: De Vakvereniging van Ervaringswerkers (VVvE) komt op voor de inzet van ervaringskennis en de belangen van ervaringsdeskundigen. We zijn bijvoorbeeld bezig met het ontwikkelen van een opleiding tot ervaringsdeskundig medewerker, waarin de ervaringskennis centraal staat en die niet als module naast de reguliere opleiding bestaat. Ook organiseren we in samenwerking met het LPGGZ intervisiegroepen voor ervaringsdeskundigen waarin kennis gedeeld wordt.

Fietje: ExpEx is een project waarbij jongeren die vroeger in de jeugdhulp hebben gezeten een basistraining ‘werken met eigen ervaring’ krijgen, en vervolgens ingezet worden als maatje of als adviseur van instellingen en gemeenten. In Den Haag, Gouda, Dordrecht en Gelderland zijn jongeren inmiddels getraind en worden zij ingezet.

Jelle de Boer on Tour over ervaringsdeskundigheid

Alle vlogs zijn te vinden in de afspeellijst ‘Jelle de Boer on Tour’ van het YouTube kanaal van Movisie.

Waarom is het belangrijk wat jullie doen?

Fietje: Jongeren in de jeugdhulp geven al jaren aan dat zij graag ervaringsdeskundigen in de hulp willen tegenkomen. Jongeren die hetzelfde als zij hebben meegemaakt, hen begrijpen en een goed voorbeeld voor ze kunnen zijn door te laten zien dat je er ondanks een 'klote' jeugd toch uit kan komen. Het  zijn vrijwilligers die hun ervaring een plek hebben gegeven in hun leven en daarom goed in staat zijn andere jongeren te helpen en goede feedback te geven aan instellingen en gemeenten over echte transformatie van de hulp.

Ben: Nog steeds zie je dat de ervaringsdeskundigen vaak niet als volwaardig teamlid worden behandeld. Noch qua verantwoordelijkheid, noch qua beloning. Wij zijn van mening dat in het herstelproces de inzet van de ervaringsdeskundigen en het gebruik van ervaringskennis onontbeerlijk is. Zij weten als geen ander welke impact zaken kunnen hebben op iemand, en zijn daarin onbevooroordeeld.

‘In het herstelproces zijn de inzet van ervaringsdeskundigen en het gebruik van ervaringskennis onontbeerlijk’

Waar lopen jullie tegenaan? Hoe lossen jullie dat op?

Fietje: Het is lastig om geld te vinden voor innovatieve ideeën. We zoeken actief naar fondsen, vragen gemeenten om trainingen te betalen en proberen instellingen te motiveren om projecten te trekken. De ExpEx worden nog te weinig ingezet door de instellingen. Het is nieuw, medewerkers zijn nog onbekend met de mogelijkheden en huiverig voor nieuwe dingen. We geven daarom veel voorlichting in teams, vragen organisaties om aan te sluiten bij ons partneroverleg en bezoeken het management van instellingen.

Ben: Het vak van ervaringsdeskundigen wordt nog niet als zodanig erkend door onder andere zorgverzekeraars. Om er voor te zorgen dat ervaringsdeskundigen een volwaardig salaris kunnen krijgen is het nodig dat zij een erkende en aanvaarde status krijgen, zoals opname in de beroepentabel. Om dit te stimuleren zijn we bijvoorbeeld samen met Phrenos een competentieprofiel Ervaringsdeskundige aan het ontwikkelen.

Wat vind je nog meer interessante initiatieven die met ervaringsdeskundigheid werken?

Ben: Stichting Door en Voor in Den Bosch werken met en voor mensen met psychische problematiek. Ze leiden op tot herstelcoach, geven cursussen Herstellen doe je zelf en worden betrokken in verschillende regio’s in Noord-Oost Brabant bij het inrichten van de BasisGGZ. Ook A4A, Ismes en Markieza doen hele goede dingen rond GGZ en verslavingsproblematiek.

Fietje: De ‘Kwikstart app’ van Kinderperspectief en het spel ‘Ben jij er klaar voor’ dat de jongerenraad van Cardea heeft ontwikkeld. Die vind ik heel interessant omdat het gaat over de aansluiting tussen 18- en 18+ hulp in de jeugdhulp. Bij het spel laten ervaringsdeskundige jongeren, bijvoorbeeld ExpEx, jongeren uit de jeugdhulp en medewerkers ervaren waarom het belangrijk is dat je goed wordt voorbereid op je zelfstandigheid. De Kwikstart app ondersteunt de jongeren daar bij.

Waarom vinden jullie het belangrijk om betrokken te zijn bij de participatieprijs?

Fietje: Het is goed dat Movisie op deze manier inventariseert wat voor initiatieven er allemaal zijn op dit terrein en die in het zonnetje zet. Daarmee komt het onderwerp weer hoger op de verander-agenda. Zelf vind ik het leuk om andere initiatieven én mensen te leren kennen, en mee te denken.

Ben: Goede initiatieven waar ervaringskennis en –deskundigheid wordt ingezet ten behoeve van herstel van anderen vinden wij interessant. Door betrokken te zijn bij de participatieprijs krijgen we deze initiatieven beter in beeld, en zien we ook welke organisaties, instellingen en gemeenten zich er mee bezig houden. Zo kunnen we onze kennis verbeteren en inzetten om ook daar op te komen voor de belangen van elke ervaringsdeskundige.

De vierde Movisie participatieprijs is inmiddels uitgereikt. Bekijk hier welke projecten er in de prijzen vielen.

Ervaringsdeskundigheid
Dit is de laatste in een serie van vier interviews over ervaringsdeskundigheid. Lees ook de vorige interviews: