Culturele interventies dragen bij aan positieve gezondheid
Gezond en gelukkig oud worden
Er is steeds meer bewijs dat kunst en cultuur een belangrijke bijdrage leveren aan gezond en gelukkig oud worden. Van actieve cultuurparticipatie zoals dansen met Parkinson patiënten, muziek maken met dementerenden tot receptieve kunstparticipatie zoals een bezoek aan het theater of museum. Kunst heeft effect op de positieve gezondheid van ouderen: van minder medicijngebruik tot het opdoen van meer sociale contacten.
Voor het nieuwste dossier Wat Werkt bij culturele interventies voor ouderen hebben onderzoekers meer dan zestig kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeken doorgenomen.
Download dossier en infographic
‘In de literatuur worden verschillende verklaringen en hypotheses aangedragen voor dit positieve effect. Neurobiologische mechanismen die in de hersenen plaatsvinden wanneer iemand participeert in culturele interventies, spelen een rol, maar ook psychologische en sociale processen,’ aldus senior adviseur Saskia van Grinsven. ‘Deze processen leiden tot positieve effecten op de fysieke en mentale gezondheid van ouderen (minder vaak naar de dokter, minder medicatie, minder angst en depressie), kwaliteit van leven (plezier maken), meedoen (sociale contacten opdoen) en zingeving (levenslust bevorderen, uitdaging).'
Kunst en positieve gezondheid
‘Onder culturele interventies verstaan wij kunst en cultuuractiviteiten die bijdragen aan de positieve gezondheid van ouderen.’ Dat kan volgens Van Grinsven in een actieve vorm, dus zelf muziek maken of schilderen, of een meer receptieve vorm, muziek luisteren en kunst bekijken. Dit sluit mooi aan bij het model positieve gezondheid van arts/onderzoeker Machteld Huber. Deze hanteert een breder begrip van gezondheid dan alleen het medisch kader. ‘Ouderdom komt nu eenmaal met gebreken. Positieve gezondheid beoordeelt gezondheid op het positieve effect op zes dimensies: kwaliteit van leven, zingeving, mentaal welbevinden, meedoen, dagelijks functioneren en lichaamsfuncties.’
Succesfactoren en veelbelovende aanpakken
In het dossier worden bevorderende factoren beschreven die bijdragen aan een succesvolle culturele interventie, zoals het aansluiten bij de interesses van de doelgroep, maar ook begeleiding door professionele kunstenaars. Verder een overzicht van veelbelovende aanpakken in verschillende kunstdisciplines: van beeldende kunst tot participatief drama.
Dit dossier is onderdeel van een serie Wat werkt bij dossiers. Een overzicht van deze dossiers is te vinden op: www.movisie.nl/watwerktbij.
